Organ Nakli

Organ Nakli Nedir?

Organ nakli, çevresel veya genetik nedenlerle işlevini yitiren hasarlı veya iflas etmiş bir organın, sağlıklı bir donörden alınan organla değiştirilmesi işlemidir. Bu hayat kurtarıcı cerrahi müdahale modern tıpta kritik bir rol oynamakta ve genellikle son dönem organ yetmezliği yaşayan hastalar için son tedavi seçeneği olmaktadır.

Türkiye’de Hangi Organ ve Doku Nakilleri Yapılmaktadır?

Türkiye’de gerçekleştirilen organ ve doku nakilleri şunlardır:

• Organ nakilleri: Kalp, Akciğer, Karaciğer, Böbrek, Pankreas, Bağırsak
• Doku nakilleri: Cilt, Kol-Bacak, Kalp Kapağı, Kornea, Yüz, Kemik

Kimler Organ Bağışçısı Olabilir?

18 yaşını doldurmuş ve akli dengesi yerinde olan herkes organ bağışçısı olabilir. Ancak bağışçının organlarının nakle uygunluğu, bağış öncesi ve sırasındaki genel sağlık durumuna bağlıdır. Bir dizi tıbbi muayene ve laboratuvar analizleri ile donörün uygun aday olup olmadığı hekimler tarafından değerlendirilir.

Organ bağışı, kişinin beyin ölümü gerçekleştiğinde organların canlılığını koruması şartıyla yapılabilmektedir. Vejetatif durumda, yani yaşam destek cihazlarına bağımlı kişilerde organ bağışı mümkün değildir. Her ölüm organ bağışı için uygun değildir; organların canlılığı nakil uzmanları tarafından teyit edilmelidir.

Organ Bağışı Nasıl Yapılır?

Karar vermeden önce kişilerin organ bağışı süreci hakkında detaylı bilgilendirilmesi önemlidir. Canlı donörler için, işlemin tıbbi, psikolojik ve duygusal yönlerini anlamak büyük önem taşır. Sağlıklı ve uygun olsanız bile bilgi eksikliği nedeniyle tereddüt yaşamanız bağışı iptal etmenize yol açabilir.

Ölüm sonrası bağış için, kişi nakil koordinasyon merkezlerine, kamu ve özel hastanelere ya da üniversite hastanelerine başvurarak niyetini beyan edebilir. Donör, iki tanık huzurunda bir organ bağış formu doldurarak hangi organ ve dokularını bağışlayacağını belirtir. Bu işlem tamamen gönüllülük esasına dayanır.

Form doldurulduktan sonra yetkililerce bağış kartı düzenlenir ve bilgiler Sağlık Bakanlığı ile paylaşılır. Donörün beyin ölümü gerçekleştiğinde, resmi protokoller doğrultusunda nakil gerçekleştirilir. Kişinin bağış kartı olsa bile ölüm anında aile onayı da alınmaktadır. İlerleyen süreçte bağıştan vazgeçilmek istenirse bilgiler Türkiye Organ Bağışı Bilgi Sisteminden silinebilir.

Organ Nakli Alıcıları Nasıl Belirlenir?

Organ nakli yapılacak hastaların seçimi Ulusal Nakil Koordinasyon Merkezi tarafından yönetilmektedir. Alıcılar ulusal nakil bekleme listesi üzerinden seçilir. Temel kriterler şunlardır:

• Doku uyumu (HLA eşleşmesi)
• Kan grubu
• Tıbbi durumun aciliyeti
• Bekleme listesindeki sırası

Bu kriterler adalet ve tıbbi gerekliliği sağlamak için uygulanır. Irk, din, cinsiyet veya sosyoekonomik durum gibi faktörler seçim sürecini etkilemez.

Organ Nakli ile İlgili Dini Görüş Nedir?

Türkiye’de organ bağışına dini açıdan herhangi bir engel bulunmamaktadır. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun 3 Mart 1980 tarihli (396/13 sayılı) kararıyla, gerekli şartlar sağlandığında ölüden diriye organ nakli İslam’a uygun görülmüş ve hayat kurtarma amacıyla organ nakli teşvik edilmiştir.

Organ nakli, bilimsel ve etik açıdan desteklenen, binlerce hastaya umut olan hayati bir tedavi yöntemi olmaya devam etmektedir.